Ο Ευαγγελισμός της Υπεραγίας Θεοτόκου και του Έθνους
👉Η ημέρα αυτή είναι η αρχή της σωτηρίας μας. Θα παρακαλούσα ακόμη μία φορά καλά να το εννοήσουμε οι χριστιανοί, καλά να το καταλάβουμε, ότι ο Θεός θέλει να σώσει τον άνθρωπο. Να τον σώσει από την αμαρτία. Η αμαρτία είναι το κακό στον άνθρωπο, η αμαρτία είναι η κόλαση του ανθρώπου. Όλα τα άλλα που εμείς τα νομίζουμε κακά, δεν είναι τίποτε. Ο Θεός θέλει να σώσει τον άνθρωπο και γι’ αυτό έστειλε τον αρχάγγελο Γαβριήλ να φέρει αυτή την καλή είδηση στην Παναγία, ότι απ’ αυτήν θα γεννηθεί αυτός που θα σώσει τον κόσμο.
Αυτό που ήταν να κάνει ο Θεός ως Θεός, το κάμνει. Αποφασίζει να σώσει τον άνθρωπο, αποφασίζει να γίνει άνθρωπος ο ίδιος ο Υιός του Θεού, και φέρνει το μήνυμα αυτό στους ανθρώπους. Και, δόξα τω Θεώ, βρίσκεται και από την πλευρά των ανθρώπων εκείνη η οποία μπορεί να δεχθεί το μήνυμα και ν’ ανταποκριθεί. Είναι η Παρθένος Μαρία, η Παναγία.
Η σωτηρία είναι να γίνει ο Θεός άνθρωπος. Και ο άνθρωπος σώζεται, καθώς ανταποκρίνεται στον ερχομό τού Θεού, στη συγκατάβαση του Θεού, στην αγάπη του Θεού. Και πρώτη που ανταποκρίνεται είναι η Παναγία: «Ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου» (Λουκ. 1:38). Καθόλου-καθόλου δεν έχει πρόθεση η Παναγία ν’ αντιδράσει ή ν’ αντισταθεί. Κάτι ρώτησε, κάτι είπε στον άγγελο, ακριβώς για να πει κατά ένα τέλειο τρόπο τα λόγια που είπε. Και όταν ο αρχάγγελος τής απάντησε, χωρίς την παραμικρή δυσκολία, αλλά πέρα για πέρα πρόθυμη και έτοιμη να υποταχθεί σ’ αυτό που λέει ο Θεός, είπε: «Ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου». Να, η δούλη Κυρίου· ας γίνει, όπως λες. Και από εκείνη την ώρα «ο Λόγος σαρξ εγένετο» (Ιω. 1:14). Ο Χριστός, ο Υιός του Θεού, έγινε άνθρωπος μέσα στην Παναγία. Αυτό είναι η σωτηρία, αυτό είναι όλη η οικονομία του Θεού, αυτό είναι τα πάντα.
Έρχεται ο Θεός, για να γίνει μέσα εις την κοιλίαν της Παναγίας άνθρωπος. Αλλά μετά την ενανθρώπησή του, εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου, ο Θεός θέλει να έλθει, για να γίνει άνθρωπος σε κάθε άνθρωπο, για να σκηνώσει στην ψυχή του κάθε ανθρώπου. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος σωτηρίας.
Σωτηρία δεν είναι απλώς να κάνει κανείς μερικά πράγματα, μερικά καλά, ας πούμε, έργα ή απλώς να έχει κανείς μια καλή πρόθεση, μια καλή διάθεση. Ένας τρόπος υπάρχει, για να σωθεί ο άνθρωπος· να γεννηθεί μέσα του ο Χριστός, να έχει μέσα του τον Χριστό, να φύγει απ’ αυτόν τον κόσμο με τον Χριστό. Και, αν θέλετε, για να έλθει ο Χριστός στην ψυχή μας, για να κατοικήσει στην ψυχή μας, για να ζήσουμε εν Χριστώ, για να ζήσουμε έχοντας μέσα μας τον Χριστό και για να φύγουμε απ’ αυτόν τον κόσμο με τον Χριστό και να σωθούμε αιώνια, δεν υπάρχει άλλος τρόπος παρά να κάνουμε και ο καθένας μας αυτό που έκανε η Παναγία: «Ιδού ο δούλος Κυρίου, ή ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου».
Κάθε άνθρωπος οφείλει ν’ ακούσει τη φωνή του Θεού, οφείλει ν’ ακούσει το μήνυμα αυτό και να υποταχθεί πλήρως, να υπακούσει πλήρως. Όχι να υπακούσει καταναγκαστικά, αλλά με όλη του την ψυχή, με όλη του την καρδιά, με όλη του τη διάθεση και χωρίς την παραμικρή αμφιβολία. Αυτό είναι όλο το έργο. Όλα όσα λέγονται, όλα όσα γίνονται, όλα όσα συμβαίνουν μέσα στην Εκκλησία του Χριστού –γιορτές, μυστήρια κλπ.– γι’ αυτό γίνονται· θέλει ο Θεός, θέλει ο Κύριος δια Πνεύματος Αγίου να έλθει στην καρδιά μας. Και για να γίνει αυτό το θαύμα, πάντοτε περιμένει από μας στην πράξη, στην καθημερινή ζωή, να πούμε, αλλά και να ζήσουμε μια ζωή ολόκληρη αυτό: «Ιδού ο δούλος Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου». Όλα τα άλλα είναι αποπροσανατολισμός, είναι για να ξεφεύγει κανείς από τον δρόμο και να χάνει τον καιρό του. Όλα εφόσον ξεκινούν απ’ αυτό, εφόσον απορρέουν απ’ αυτό, είναι χρήσιμα, είναι χρειαζούμενα. Αλλιώς, είναι όλα περιττά και θέλουν πέταμα.
Ακόμη μια φορά, αδελφοί μου, σήμερα, αυτή την αγία ημέρα που γιορτάζουμε αυτό το γεγονός, μας δίνεται η ευκαιρία ειλικρινά και τίμια να σταθούμε ενώπιον του Θεού, να ακούσουμε αυτή τη φωνή και να πούμε το ναι. Όποιος δεν λέει το ναι και ξεφεύγει από δω κι από κει και το αναβάλλει, να ξέρει ότι διακινδυνεύει τη σωτηρία του. Αλλά πιστεύω, όλοι μας χωρίς εξαίρεση θα προσέξουμε τη φωνή, αν θέλετε, του αρχαγγέλου Γαβριήλ, και όλοι μας θα πούμε: «Ιδού ο δούλος Κυρίου, ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου».
Από το βιβλίο: π. Συμεών Κραγιοπούλου, “Θέλεις να αγιάσεις;”, Πανόραμα Θεσσαλονίκης, 1999, σελ. 311.
και του Έθνους
Όλος ο κόσμος γιορτάζει σήμερα και πανηγυρίζει χαρούμενα για τον άγιο Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, που είναι και Ευαγγελισμός δικός μας, όλου του κόσμου. Αρχάγγελος ευαγγελίζεται στην Παρθένο Μαρία ότι θα γεννήσει τον Σωτήρα του κόσμου, αλλά έμμεσα και σε μας, σε όλους τους ανθρώπους όλης της ανθρώπινης ιστορίας, ότι η Παρθένος Μαρία θα γεννήσει τον Σωτήρα μας, τον δικό μας Σωτήρα.
Κι ο λαός μας δέχτηκε τον Ευαγγελισμό του με ταπείνωση και με μαρτυρικό φρόνημα. Με το θερμό τους ζήλο οι πρόγονοί μας και με την υπέροχη γλώσσα τους εξάπλωσαν την πίστη και τη φωνή του Ευαγγελίου σ’ όλο τον κόσμο.
Ένας τέτοιος όμως εργάτης του Ευαγγελισμού έπρεπε να δοκιμαστεί και να ασκηθεί στην αγιότητα, για να παίξει τον υπερφυσικό του ρόλο. Γι’ αυτό ο εθνικός μας ποιητής ονοματίζει την Ελλάδα «μητέρα μεγαλόψυχη στον πόνο και στη δόξα».
Κι έτσι ο λαός μας πέρασε πρώτα από το καμίνι των μεγάλων διωγμών και βγήκε απ’ αυτούς με χιλιάδες μάρτυρες αλλά και με την δόξα, που της χάρισε ο Θεός. Ο Θεός που πήρε το τεράστιο παγκόσμιο κράτος των Ρωμαίων κατακτητών και διωκτών Ρωμαίων και το ακούμπησε στα χέρια των θυμάτων τους κι έτσι έγινε η Ρωμιοσύνη, αυτό που το ονόμασαν Βυζαντινή Αυτοκρατορία, ένα παγκόσμιο κράτος με Ορθόδοξη πίστη και γλώσσα Ελληνική.
Κι έτσι ύστερ’ απ’ τη δοκιμασία μας στον πόνο του μαρτυρίου η πατρίδα μας δοκιμάστηκε και στη δόξα κι έγινε φάρος, που φώτισε τον κόσμο στην Αλήθεια και τον φωτίζει ακόμα.
Στο τέλος όμως οι άρχοντές μας εμέθυσαν από τη δόξα της εξουσίας κι έχασαν την ταπείνωση. Έτσι ο Θεός μάς υποδούλωσε σε βάρβαρο λαό «διά τας αμαρτίας ημών», όπως ομολογούσαν οι πατέρες μας. Και έπεσε πάλι στην αφάνεια και στο μαρτύριο ο λαός μας και δίδαξε πάλι με άλλο τρόπο την αρετή της πίστης και της ταπείνωσης.
Για 400 και αλλού για 500 και 600 χρόνια υπέμεινε ο λαός μας ένα ατελείωτο μαρτύριο, για να κρατήσει την πίστη του. Οι περιηγητές μαρτυρούν ότι κανένας λαός δεν πέρασε τόσα και τόσο βαριά μαρτύρια, για να κρατήσει την θρησκεία του.
Ο λαός μας σ’ όλη τη μακρότατη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ανέδειξε τριάντα χιλιάδες νεομάρτυρες και μάλιστα συχνά νεομάρτυρες παιδιά. Πώς μπορούμε να μιλήσουμε για την καρτερία των προγόνων μας στα μαρτύρια της πίστης τους χωρίς να αναφέρουμε τον Ιωάννη τον Μονεμβασιώτη, παλληκαράκι 15 χρονών, που τον αγόρασε ένας αγάς της Θεσσαλονίκης κι αυτόν και τη μάνα του κι ήθελε να τον αλλαξοπιστήσει, για να τον κάνει γιό του, γιατί ήταν άτεκνος.
Τον εξεβίαζε να καταλύσει τη νηστεία του Δεκαπενταύγουστου, για να ξεκόψει απ’ την πίστη του Χριστού. Αυτός αρνήθηκε σταθερά να φάει τα φαγιά τους κλεισμένος στο στάβλο του αφέντη του με καθημερινά βασανιστήρια. Αντιμετώπισε και τον πειρασμό της μάνας του, που τον παρακαλούσε με δάκρυα να διακόψει τη νηστεία, για να μην την αφήσει μόνη της σ’ αυτόν τον κόσμο, αφού οι Αλβανοί είχαν σφάξει τον ιερέα πατέρα του.
Και στη μάννα του αντιστάθηκε ο δεκαπεντάχρονος νεομάρτυρας με τούτα τα λόγια: Εγώ είμαι γιός παπά και πρέπει να φυλάττω καλύτερα τα έθιμα της Εκκλησίας μας από τους γιούς των λαϊκών. Κι αν δεν τηρήσουμε αυτά τα μικρά, πώς θα τηρήσουμε εκείνα τα μεγάλα;
Και στο τέλος τον έσφαξε ο αφέντης του και τα λείψανά του θαυματουργούν τώρα στο χωριό του Γεράκι κοντά στη Μονεμβασιά. Ετελειώθηκε στις 21 Οκτωβρίου 1773.
Οι μάρτυρες της θρησκείας στην Τουρκοκρατία κρατούσαν αναμμένη τη φλόγα της πίστης στις καρδιές των ραγιάδων και στήριζαν την ελπίδα ότι το γένος θα λευτερωθεί.
Κι ένας άλλος ήρωας παιδομάρτυρας εστόλισε την Τουρκοπατημένη πατρίδα μας, ο Νικόλαος ο παντοπώλης, παλληκαράκι από το Καρπενήσι, που εμαρτύρησε στις 23 Σεπτεμβρίου του 1672 στην Πόλη με παρρησία Χριστού.
Από τα παραδείγματα αυτά καταλαβαίνουμε πως η σκλαβιά του Γένους μας ήταν ένα μαρτύριο εθνικό, που ωρίμαζε μέσα στις καρδιές των ραγιάδων την ελπίδα της λευτεριάς.
Αυτό που ήταν να κάνει ο Θεός ως Θεός, το κάμνει. Αποφασίζει να σώσει τον άνθρωπο, αποφασίζει να γίνει άνθρωπος ο ίδιος ο Υιός του Θεού, και φέρνει το μήνυμα αυτό στους ανθρώπους. Και, δόξα τω Θεώ, βρίσκεται και από την πλευρά των ανθρώπων εκείνη η οποία μπορεί να δεχθεί το μήνυμα και ν’ ανταποκριθεί. Είναι η Παρθένος Μαρία, η Παναγία.
Η σωτηρία είναι να γίνει ο Θεός άνθρωπος. Και ο άνθρωπος σώζεται, καθώς ανταποκρίνεται στον ερχομό τού Θεού, στη συγκατάβαση του Θεού, στην αγάπη του Θεού. Και πρώτη που ανταποκρίνεται είναι η Παναγία: «Ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου» (Λουκ. 1:38). Καθόλου-καθόλου δεν έχει πρόθεση η Παναγία ν’ αντιδράσει ή ν’ αντισταθεί. Κάτι ρώτησε, κάτι είπε στον άγγελο, ακριβώς για να πει κατά ένα τέλειο τρόπο τα λόγια που είπε. Και όταν ο αρχάγγελος τής απάντησε, χωρίς την παραμικρή δυσκολία, αλλά πέρα για πέρα πρόθυμη και έτοιμη να υποταχθεί σ’ αυτό που λέει ο Θεός, είπε: «Ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου». Να, η δούλη Κυρίου· ας γίνει, όπως λες. Και από εκείνη την ώρα «ο Λόγος σαρξ εγένετο» (Ιω. 1:14). Ο Χριστός, ο Υιός του Θεού, έγινε άνθρωπος μέσα στην Παναγία. Αυτό είναι η σωτηρία, αυτό είναι όλη η οικονομία του Θεού, αυτό είναι τα πάντα.
Έρχεται ο Θεός, για να γίνει μέσα εις την κοιλίαν της Παναγίας άνθρωπος. Αλλά μετά την ενανθρώπησή του, εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου, ο Θεός θέλει να έλθει, για να γίνει άνθρωπος σε κάθε άνθρωπο, για να σκηνώσει στην ψυχή του κάθε ανθρώπου. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος σωτηρίας.
Σωτηρία δεν είναι απλώς να κάνει κανείς μερικά πράγματα, μερικά καλά, ας πούμε, έργα ή απλώς να έχει κανείς μια καλή πρόθεση, μια καλή διάθεση. Ένας τρόπος υπάρχει, για να σωθεί ο άνθρωπος· να γεννηθεί μέσα του ο Χριστός, να έχει μέσα του τον Χριστό, να φύγει απ’ αυτόν τον κόσμο με τον Χριστό. Και, αν θέλετε, για να έλθει ο Χριστός στην ψυχή μας, για να κατοικήσει στην ψυχή μας, για να ζήσουμε εν Χριστώ, για να ζήσουμε έχοντας μέσα μας τον Χριστό και για να φύγουμε απ’ αυτόν τον κόσμο με τον Χριστό και να σωθούμε αιώνια, δεν υπάρχει άλλος τρόπος παρά να κάνουμε και ο καθένας μας αυτό που έκανε η Παναγία: «Ιδού ο δούλος Κυρίου, ή ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου».
Κάθε άνθρωπος οφείλει ν’ ακούσει τη φωνή του Θεού, οφείλει ν’ ακούσει το μήνυμα αυτό και να υποταχθεί πλήρως, να υπακούσει πλήρως. Όχι να υπακούσει καταναγκαστικά, αλλά με όλη του την ψυχή, με όλη του την καρδιά, με όλη του τη διάθεση και χωρίς την παραμικρή αμφιβολία. Αυτό είναι όλο το έργο. Όλα όσα λέγονται, όλα όσα γίνονται, όλα όσα συμβαίνουν μέσα στην Εκκλησία του Χριστού –γιορτές, μυστήρια κλπ.– γι’ αυτό γίνονται· θέλει ο Θεός, θέλει ο Κύριος δια Πνεύματος Αγίου να έλθει στην καρδιά μας. Και για να γίνει αυτό το θαύμα, πάντοτε περιμένει από μας στην πράξη, στην καθημερινή ζωή, να πούμε, αλλά και να ζήσουμε μια ζωή ολόκληρη αυτό: «Ιδού ο δούλος Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου». Όλα τα άλλα είναι αποπροσανατολισμός, είναι για να ξεφεύγει κανείς από τον δρόμο και να χάνει τον καιρό του. Όλα εφόσον ξεκινούν απ’ αυτό, εφόσον απορρέουν απ’ αυτό, είναι χρήσιμα, είναι χρειαζούμενα. Αλλιώς, είναι όλα περιττά και θέλουν πέταμα.
Ακόμη μια φορά, αδελφοί μου, σήμερα, αυτή την αγία ημέρα που γιορτάζουμε αυτό το γεγονός, μας δίνεται η ευκαιρία ειλικρινά και τίμια να σταθούμε ενώπιον του Θεού, να ακούσουμε αυτή τη φωνή και να πούμε το ναι. Όποιος δεν λέει το ναι και ξεφεύγει από δω κι από κει και το αναβάλλει, να ξέρει ότι διακινδυνεύει τη σωτηρία του. Αλλά πιστεύω, όλοι μας χωρίς εξαίρεση θα προσέξουμε τη φωνή, αν θέλετε, του αρχαγγέλου Γαβριήλ, και όλοι μας θα πούμε: «Ιδού ο δούλος Κυρίου, ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου».
Από το βιβλίο: π. Συμεών Κραγιοπούλου, “Θέλεις να αγιάσεις;”, Πανόραμα Θεσσαλονίκης, 1999, σελ. 311.
και του Έθνους
Όλος ο κόσμος γιορτάζει σήμερα και πανηγυρίζει χαρούμενα για τον άγιο Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, που είναι και Ευαγγελισμός δικός μας, όλου του κόσμου. Αρχάγγελος ευαγγελίζεται στην Παρθένο Μαρία ότι θα γεννήσει τον Σωτήρα του κόσμου, αλλά έμμεσα και σε μας, σε όλους τους ανθρώπους όλης της ανθρώπινης ιστορίας, ότι η Παρθένος Μαρία θα γεννήσει τον Σωτήρα μας, τον δικό μας Σωτήρα.
Κι ο λαός μας δέχτηκε τον Ευαγγελισμό του με ταπείνωση και με μαρτυρικό φρόνημα. Με το θερμό τους ζήλο οι πρόγονοί μας και με την υπέροχη γλώσσα τους εξάπλωσαν την πίστη και τη φωνή του Ευαγγελίου σ’ όλο τον κόσμο.
Ένας τέτοιος όμως εργάτης του Ευαγγελισμού έπρεπε να δοκιμαστεί και να ασκηθεί στην αγιότητα, για να παίξει τον υπερφυσικό του ρόλο. Γι’ αυτό ο εθνικός μας ποιητής ονοματίζει την Ελλάδα «μητέρα μεγαλόψυχη στον πόνο και στη δόξα».
Κι έτσι ο λαός μας πέρασε πρώτα από το καμίνι των μεγάλων διωγμών και βγήκε απ’ αυτούς με χιλιάδες μάρτυρες αλλά και με την δόξα, που της χάρισε ο Θεός. Ο Θεός που πήρε το τεράστιο παγκόσμιο κράτος των Ρωμαίων κατακτητών και διωκτών Ρωμαίων και το ακούμπησε στα χέρια των θυμάτων τους κι έτσι έγινε η Ρωμιοσύνη, αυτό που το ονόμασαν Βυζαντινή Αυτοκρατορία, ένα παγκόσμιο κράτος με Ορθόδοξη πίστη και γλώσσα Ελληνική.
Κι έτσι ύστερ’ απ’ τη δοκιμασία μας στον πόνο του μαρτυρίου η πατρίδα μας δοκιμάστηκε και στη δόξα κι έγινε φάρος, που φώτισε τον κόσμο στην Αλήθεια και τον φωτίζει ακόμα.
Στο τέλος όμως οι άρχοντές μας εμέθυσαν από τη δόξα της εξουσίας κι έχασαν την ταπείνωση. Έτσι ο Θεός μάς υποδούλωσε σε βάρβαρο λαό «διά τας αμαρτίας ημών», όπως ομολογούσαν οι πατέρες μας. Και έπεσε πάλι στην αφάνεια και στο μαρτύριο ο λαός μας και δίδαξε πάλι με άλλο τρόπο την αρετή της πίστης και της ταπείνωσης.
Για 400 και αλλού για 500 και 600 χρόνια υπέμεινε ο λαός μας ένα ατελείωτο μαρτύριο, για να κρατήσει την πίστη του. Οι περιηγητές μαρτυρούν ότι κανένας λαός δεν πέρασε τόσα και τόσο βαριά μαρτύρια, για να κρατήσει την θρησκεία του.
Ο λαός μας σ’ όλη τη μακρότατη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ανέδειξε τριάντα χιλιάδες νεομάρτυρες και μάλιστα συχνά νεομάρτυρες παιδιά. Πώς μπορούμε να μιλήσουμε για την καρτερία των προγόνων μας στα μαρτύρια της πίστης τους χωρίς να αναφέρουμε τον Ιωάννη τον Μονεμβασιώτη, παλληκαράκι 15 χρονών, που τον αγόρασε ένας αγάς της Θεσσαλονίκης κι αυτόν και τη μάνα του κι ήθελε να τον αλλαξοπιστήσει, για να τον κάνει γιό του, γιατί ήταν άτεκνος.
Τον εξεβίαζε να καταλύσει τη νηστεία του Δεκαπενταύγουστου, για να ξεκόψει απ’ την πίστη του Χριστού. Αυτός αρνήθηκε σταθερά να φάει τα φαγιά τους κλεισμένος στο στάβλο του αφέντη του με καθημερινά βασανιστήρια. Αντιμετώπισε και τον πειρασμό της μάνας του, που τον παρακαλούσε με δάκρυα να διακόψει τη νηστεία, για να μην την αφήσει μόνη της σ’ αυτόν τον κόσμο, αφού οι Αλβανοί είχαν σφάξει τον ιερέα πατέρα του.
Και στη μάννα του αντιστάθηκε ο δεκαπεντάχρονος νεομάρτυρας με τούτα τα λόγια: Εγώ είμαι γιός παπά και πρέπει να φυλάττω καλύτερα τα έθιμα της Εκκλησίας μας από τους γιούς των λαϊκών. Κι αν δεν τηρήσουμε αυτά τα μικρά, πώς θα τηρήσουμε εκείνα τα μεγάλα;
Και στο τέλος τον έσφαξε ο αφέντης του και τα λείψανά του θαυματουργούν τώρα στο χωριό του Γεράκι κοντά στη Μονεμβασιά. Ετελειώθηκε στις 21 Οκτωβρίου 1773.
Οι μάρτυρες της θρησκείας στην Τουρκοκρατία κρατούσαν αναμμένη τη φλόγα της πίστης στις καρδιές των ραγιάδων και στήριζαν την ελπίδα ότι το γένος θα λευτερωθεί.
Κι ένας άλλος ήρωας παιδομάρτυρας εστόλισε την Τουρκοπατημένη πατρίδα μας, ο Νικόλαος ο παντοπώλης, παλληκαράκι από το Καρπενήσι, που εμαρτύρησε στις 23 Σεπτεμβρίου του 1672 στην Πόλη με παρρησία Χριστού.
Από τα παραδείγματα αυτά καταλαβαίνουμε πως η σκλαβιά του Γένους μας ήταν ένα μαρτύριο εθνικό, που ωρίμαζε μέσα στις καρδιές των ραγιάδων την ελπίδα της λευτεριάς.
Το διάβασα στο dogma.gr