Έρευνα με 10.000 νέους ενήλικες σε Ευρώπη και Ελλάδα οι οποίοι δηλώνουν ότι ανησυχούν για το μέλλον τους
Who is who
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή, ξεκινώντας από τη Generation Y (1981-1996), που άλλωστε προηγείται και χρονικά κι ενδεχομένως ξέρεις ως Millennials, όνομα που επικράτησε επειδή τα μέλη της ενηλικιώθηκαν στο τέλος της χιλιετίας. Τα βασικά χαρακτηριστικά της περιλαμβάνουν την προσωπική εμπειρία από τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου, τη συμμετοχή στην άνοδο του ίντερνετ και την αντιμετώπιση οικονομικών δυσκολιών λόγω οικονομικής κρίσης.
Πάμε τώρα στη Generation Z (1997-2012), γνωστή και ως iGen, λόγω της μεγάλης χρήσης της τεχνολογίας. Με τα social media και την έξαρση της κλιματικής κρίσης μεταξύ πολλών άλλων κοινωνικοπολιτικών πιέσεων, η συγκεκριμένη γενιά θεωρείται ταυτόχρονα η πιο καταθλιπτική αλλά και η πιο πιθανή να συμμετάσχει σε κοινωνικό ακτιβισμό, αφού αρνείται να ανέχεται τα πάντα. Μην ξεχνάτε άλλωστε πως οι Gen- Zs είναι οι εμπνευστές trends όπως η «μεγάλη παραίτηση» και το quiet quitting.
Κι αυτές οι δύο πολύ σημαντικές μερίδες του πληθυσμού θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στο μέλλον τόσο ως πολίτες όσο και ως εργαζόμενοι, καταναλωτές, αλλά και ως διαμορφωτές των επόμενων δεκαετιών. Γι' αυτό και τα ευρήματα της έρευνας Next Generation που διεξήγαγε το Allianz Foundation σε συνεργασία με το SINUS Institute, και δη αυτά που αφορούν τη χώρα μας, είναι τουλάχιστον αποκαλυπτικά.
Gen Z εναντίον Gen Υ: Μικρές διαφορές και μια μεγάλη ανησυχητική ομοιότητα
Η έρευνα Next Generations Study 2023 του Allianz Foundation, που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή 10.000 νεαρών ενηλίκων, ηλικίας 18-39, σε Γερμανία, Ελλάδα, Ιταλία, Πολωνία και Ηνωμένο Βασίλειο, επικεντρώθηκε κατά βάση σε αυτές τις δύο γενιές, κι αν μπορούμε να εξάγουμε ένα γενικό συμπέρασμα είναι πως οι διαφορές μεταξύ τους είναι ως επί το πλείστον μικρές και πως ταμπέλες όπως «αφυπνισμένη» και «κλιματικά ανήσυχη» για τη Gen Z ή «εγωπαθείς» και «αναποφάσιστοι» για τους Millenials δεν ισχύουν στο 100%.
Η σημαντικότερη, ίσως, διαφορά ανάμεσα στις δύο ομάδες έγκειται στο ότι οι Gen-Zs δηλώνουν κατά μέσον όρο, ελαφρώς πιο αισιόδοξοι για το μέλλον και πιο ανήσυχοι για το κλίμα, για ζητήματα διαφορετικότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης, ωστόσο ελαφρώς πιο απρόθυμοι να αναλάβουν κοινωνική δράση και ρίσκα, ενώ οι ερωτηθέντες Millennials είναι, κατά μέσον όρο, ελαφρώς πιο ανήσυχοι σχετικά με την ελευθερία του τύπου, κάπως πιο συντηρητικοί όταν πρόκειται για τη μετανάστευση, κάπως πιο ανήσυχοι όταν πρόκειται για το κόστος ενέργειας και διαβίωσης και περισσότερο απογοητευμένοι από την πολιτική ηγεσία.
Το πιο αξιοσημείωτο, όμως, συμπέρασμα της έρευνας είναι αναμφίβολα το γεγονός πως ανεξαρτήτως χώρας, όλοι τους μοιράζονται μια βαθιά αίσθηση ανησυχίας για το μέλλον με 8 στους 10 να αμφισβητούν ανοιχτά αν η γενιά τους πρέπει να αποκτήσει παιδιά, καθώς αναμένουν ότι οι κοινωνίες θα γίνουν λιγότερο βιώσιμες στα επόμενα χρόνια... Κι οι νεαροί Έλληνες δεν διαφέρουν καθόλου, αφού προβληματίζονται εξίσου έντονα για το μέλλον της χώρας τους, με το 66% να είναι απαισιόδοξοι σχετικά με αυτό, και να δείχνουν έλλειψη εμπιστοσύνης στο κατεστημένο και τους θεσμούς συνολικά.
«Η έρευνα μας δείχνει ότι οι νέοι στην Ευρώπη ανησυχούν ιδιαίτερα για το μέλλον. Τουλάχιστον τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων έχουν ήδη αλλάξει τις καθημερινές τους συνήθειες, για παράδειγμα, έχουν γίνει πιο βιώσιμοι καταναλωτές και περίπου οι μισοί είναι έτοιμοι να δεσμευτούν ακόμη περισσότερο για ένα δίκαιο και πράσινο μέλλον. Αυτή η κατεύθυνση κρύβει τεράστιες δυνατότητες! Ωστόσο πολλοί από αυτούς είναι διστακτικοί και απλά δεν ξέρουν με ποιον τρόπο να εμπλακούν. Και ακριβώς εδώ υπεισέρχονται οι φορείς χάραξης πολιτικής και η κοινωνία των πολιτών, οι οποίοι καλούνται να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη και να δημιουργήσουν μονοπάτια που θα ενισχύσουν τη συμμετοχή των νέων», εξηγεί η Esra Kücük, Διευθύνουσα Σύμβουλος του Allianz Foundation.
Στην Ελλάδα, οι νέοι εμπιστεύονται ελάχιστα την κυβέρνηση και τα μέσα ενημέρωσης
Όσον αφορά την Ελλάδα, οι προοπτικές για το μέλλον και οι κοινωνικές δράσεις των νεαρών ενηλίκων συμβαδίζουν με εκείνες των συνομηλίκων τους στις άλλες χώρες της έρευνας, παρουσιάζοντας περισσότερες ομοιότητες παρά διαφορές. Οι νέοι ενήλικες στην Ελλάδα θεωρούν επίσης την οικονομική σταθερότητα και ασφάλεια, τη δίκαιη και φιλική κοινωνία και τους ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς ως τους ακρογωνιαίους λίθους για μια ποιοτική ζωή και ένα μέλλον με ευημερία.
Ωστόσο, υπάρχουν δύο σημεία στα οποία διαφέρουν κι αξίζει να εξεταστούν λίγο πιο προσεκτικά:
Έχουν πολύ χαμηλό βαθμό εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση και τα μέσα ενημέρωσης
Μόλις το ένα τρίτο (σε αντίθεση με το 45% κατά μέσο όρο) πιστεύει ότι η κυβέρνησή τους θα αναλάβει ηγετικό ρόλο στην επίλυση κοινωνικών και περιβαλλοντικών ζητημάτων. Αυτή η πεποίθηση έχει οδηγήσει πολλούς από τους νέους να συμμετέχουν σε διαμαρτυρίες, περισσότερο από ό,τι σε άλλες χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα. Συν τοις άλλοις, το 38% δείχνει πολύ μεγάλη δυσπιστία στους πολιτικούς (σε σύγκριση με το 20% κατά μέσο όρο σε σύνολο χωρών) και ένα εντυπωσιακό 58% είναι απόλυτα πεπεισμένο ότι τα μέσα ενημέρωσης προωθούν και εξυπηρετούν τα δικά τους συμφέροντα αντί να καταγράφουν και να παρουσιάζουν τα γεγονότα.
Είναι προνοητικοί απέναντι στα κοινωνικά προβλήματα και τα εργασιακά ζητήματα
Αναλαμβάνουν ατομικές δράσεις, όπως η προσαρμογή της χρήσης ή κατανάλωσης ενέργειας, η υπεράσπιση εργασιακών θεμάτων (58% έναντι 44% κατά μέσο όρο) ή ακόμη και η επιλογή ή η αλλαγή του χώρου εργασίας τους για ηθικούς λόγους (37% έναντι 22% κατά μέσο όρο) σε μεγαλύτερο ποσοστό από τους συνομηλίκους τους στις υπόλοιπες χώρες. Η δωρεά χρημάτων ή αγαθών (78%) και το μποϊκοτάζ κοινωνικά και περιβαλλοντικά ανεύθυνων προϊόντων (54%) συναντώνται επίσης πιο τακτικά στην Ελλάδα από ό,τι στο σύνολο του δείγματος (63% και 45%, αντίστοιχα).
«Οι νεαροί ενήλικες στην Ελλάδα μοιράζονται κοινές απόψεις και πεποιθήσεις με τους νέους στις άλλες τέσσερις χώρες», σχολιάζει ο Δρ. Simon Morris-Lange, επικεφαλής της έρευνας στο Allianz Foundation. «Η πλειοψηφία των νέων αισθάνονται ότι οι κοινωνίες τους γίνονται λιγότερο ισότιμες, λιγότερο ασφαλείς και περισσότερο διχασμένες, και διεκδικούν τον λόγο στον τρόπο αντιμετώπισης των ζητημάτων αυτών. Σχεδόν τρεις στους τέσσερις συμφωνούν απόλυτα ότι ένα ισχυρό κοινωνικό κράτος και ένα ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα θα έπρεπε να είναι το θεμέλιο για τις μελλοντικές κοινωνίες και δίνουν μεγάλη προτεραιότητα στους ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς. Επίσης, οι νεαροί Έλληνες ανησυχούν για τα fake news και τη χειραγώγηση των μέσων ενημέρωσης, αλλά και για τη διάβρωση του συστήματος δικαιοσύνης», καταλήγει.
Τι επιθυμούν, λοιπόν, οι νέοι ενήλικες στην Ελλάδα; Η απάντηση είναι υψηλόμισθες θέσεις εργασίας, ισχυρή οικονομική ανάπτυξη και φιλικότητα προς το κλίμα. Συγκεκριμένα, εκφράζουν πιο εμφατικές προτεραιότητες από ό,τι οι νέοι ενήλικες στις άλλες χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα, εστιάζοντας στη φιλικότητα προς τα παιδιά, στις ευκαιρίες για υψηλόμισθες θέσεις εργασίας και στην ισχυρή οικονομική ανάπτυξη ως απαραίτητες για την καθημερινή διαβίωση και την οικονομική βιωσιμότητα. Θεωρούν επίσης ότι η φιλικότητα προς το κλίμα και η χαμηλή ανισότητα είναι πολύ σημαντικές για το μέλλον στο οποίο θέλουν να ζήσουν.
Όσο για το πώς κάνουν τη φωνή τους να ακουστεί, η συντριπτική πλειονότητα αναλαμβάνει καθημερινές δράσεις, επιλέγοντας πιο προσεκτικά και αλλάζοντας, για παράδειγμα, το τι καταναλώνει, το πώς ψωνίζει και πώς ταξιδεύει. Ωστόσο, δυστυχώς, μόνο λίγοι από αυτούς έχουν επιλέξει μέχρι τώρα να ενισχύσουν τις ατομικές φωνές τους και να ασκήσουν μεγαλύτερη πίεση στα κέντρα αποφάσεων μέσω συλλογικών δράσεων, όπως για παράδειγμα με τη συμμετοχή σε κάποιο κοινωνικό κίνημα.
Συμπερασματικά, λοιπόν, στο ερώτημα κατά πόσον οι νέοι ενήλικες είναι πραγματικά οι «διαμορφωτές του αύριο», η απάντηση είναι δυνητικά ναι, ωστόσο δεν μπορούν να αλλάξουν την πορεία των κοινωνιών μόνοι τους. Οι νέοι ενήλικες απαιτούν από την κοινωνία των πολιτών και τους δημόσιους και ιδιωτικούς χρηματοδότες της να λάβουν τις ανησυχίες και τα εμπόδιά τους πιο σοβαρά υπόψη απ’ αυτό που ισχύει σήμερα.
Μπορείτε να διαβάσετε την πλήρη έρευνα «Οι Διαμορφωτές του Αύριο;» για την Ελλάδα εδώ.
Όσον αφορά την Ελλάδα, οι προοπτικές για το μέλλον και οι κοινωνικές δράσεις των νεαρών ενηλίκων συμβαδίζουν με εκείνες των συνομηλίκων τους στις άλλες χώρες της έρευνας, παρουσιάζοντας περισσότερες ομοιότητες παρά διαφορές. Οι νέοι ενήλικες στην Ελλάδα θεωρούν επίσης την οικονομική σταθερότητα και ασφάλεια, τη δίκαιη και φιλική κοινωνία και τους ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς ως τους ακρογωνιαίους λίθους για μια ποιοτική ζωή και ένα μέλλον με ευημερία.
Ωστόσο, υπάρχουν δύο σημεία στα οποία διαφέρουν κι αξίζει να εξεταστούν λίγο πιο προσεκτικά:
Έχουν πολύ χαμηλό βαθμό εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση και τα μέσα ενημέρωσης
Μόλις το ένα τρίτο (σε αντίθεση με το 45% κατά μέσο όρο) πιστεύει ότι η κυβέρνησή τους θα αναλάβει ηγετικό ρόλο στην επίλυση κοινωνικών και περιβαλλοντικών ζητημάτων. Αυτή η πεποίθηση έχει οδηγήσει πολλούς από τους νέους να συμμετέχουν σε διαμαρτυρίες, περισσότερο από ό,τι σε άλλες χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα. Συν τοις άλλοις, το 38% δείχνει πολύ μεγάλη δυσπιστία στους πολιτικούς (σε σύγκριση με το 20% κατά μέσο όρο σε σύνολο χωρών) και ένα εντυπωσιακό 58% είναι απόλυτα πεπεισμένο ότι τα μέσα ενημέρωσης προωθούν και εξυπηρετούν τα δικά τους συμφέροντα αντί να καταγράφουν και να παρουσιάζουν τα γεγονότα.
Είναι προνοητικοί απέναντι στα κοινωνικά προβλήματα και τα εργασιακά ζητήματα
Αναλαμβάνουν ατομικές δράσεις, όπως η προσαρμογή της χρήσης ή κατανάλωσης ενέργειας, η υπεράσπιση εργασιακών θεμάτων (58% έναντι 44% κατά μέσο όρο) ή ακόμη και η επιλογή ή η αλλαγή του χώρου εργασίας τους για ηθικούς λόγους (37% έναντι 22% κατά μέσο όρο) σε μεγαλύτερο ποσοστό από τους συνομηλίκους τους στις υπόλοιπες χώρες. Η δωρεά χρημάτων ή αγαθών (78%) και το μποϊκοτάζ κοινωνικά και περιβαλλοντικά ανεύθυνων προϊόντων (54%) συναντώνται επίσης πιο τακτικά στην Ελλάδα από ό,τι στο σύνολο του δείγματος (63% και 45%, αντίστοιχα).
«Οι νεαροί ενήλικες στην Ελλάδα μοιράζονται κοινές απόψεις και πεποιθήσεις με τους νέους στις άλλες τέσσερις χώρες», σχολιάζει ο Δρ. Simon Morris-Lange, επικεφαλής της έρευνας στο Allianz Foundation. «Η πλειοψηφία των νέων αισθάνονται ότι οι κοινωνίες τους γίνονται λιγότερο ισότιμες, λιγότερο ασφαλείς και περισσότερο διχασμένες, και διεκδικούν τον λόγο στον τρόπο αντιμετώπισης των ζητημάτων αυτών. Σχεδόν τρεις στους τέσσερις συμφωνούν απόλυτα ότι ένα ισχυρό κοινωνικό κράτος και ένα ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα θα έπρεπε να είναι το θεμέλιο για τις μελλοντικές κοινωνίες και δίνουν μεγάλη προτεραιότητα στους ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς. Επίσης, οι νεαροί Έλληνες ανησυχούν για τα fake news και τη χειραγώγηση των μέσων ενημέρωσης, αλλά και για τη διάβρωση του συστήματος δικαιοσύνης», καταλήγει.
Τι επιθυμούν, λοιπόν, οι νέοι ενήλικες στην Ελλάδα; Η απάντηση είναι υψηλόμισθες θέσεις εργασίας, ισχυρή οικονομική ανάπτυξη και φιλικότητα προς το κλίμα. Συγκεκριμένα, εκφράζουν πιο εμφατικές προτεραιότητες από ό,τι οι νέοι ενήλικες στις άλλες χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα, εστιάζοντας στη φιλικότητα προς τα παιδιά, στις ευκαιρίες για υψηλόμισθες θέσεις εργασίας και στην ισχυρή οικονομική ανάπτυξη ως απαραίτητες για την καθημερινή διαβίωση και την οικονομική βιωσιμότητα. Θεωρούν επίσης ότι η φιλικότητα προς το κλίμα και η χαμηλή ανισότητα είναι πολύ σημαντικές για το μέλλον στο οποίο θέλουν να ζήσουν.
Όσο για το πώς κάνουν τη φωνή τους να ακουστεί, η συντριπτική πλειονότητα αναλαμβάνει καθημερινές δράσεις, επιλέγοντας πιο προσεκτικά και αλλάζοντας, για παράδειγμα, το τι καταναλώνει, το πώς ψωνίζει και πώς ταξιδεύει. Ωστόσο, δυστυχώς, μόνο λίγοι από αυτούς έχουν επιλέξει μέχρι τώρα να ενισχύσουν τις ατομικές φωνές τους και να ασκήσουν μεγαλύτερη πίεση στα κέντρα αποφάσεων μέσω συλλογικών δράσεων, όπως για παράδειγμα με τη συμμετοχή σε κάποιο κοινωνικό κίνημα.
Συμπερασματικά, λοιπόν, στο ερώτημα κατά πόσον οι νέοι ενήλικες είναι πραγματικά οι «διαμορφωτές του αύριο», η απάντηση είναι δυνητικά ναι, ωστόσο δεν μπορούν να αλλάξουν την πορεία των κοινωνιών μόνοι τους. Οι νέοι ενήλικες απαιτούν από την κοινωνία των πολιτών και τους δημόσιους και ιδιωτικούς χρηματοδότες της να λάβουν τις ανησυχίες και τα εμπόδιά τους πιο σοβαρά υπόψη απ’ αυτό που ισχύει σήμερα.
Μπορείτε να διαβάσετε την πλήρη έρευνα «Οι Διαμορφωτές του Αύριο;» για την Ελλάδα εδώ.
