Αυτά είναι τα σημάδια που σε προειδοποιούν ότι βρίσκεσαι σε μια σχέση συνεξάρτησης
Αυτά είναι χαρακτηριστικά που οι περισσότεροι άνθρωποι θέλουν να έχουν σε όλες τις προσωπικές τους σχέσεις. Ωστόσο, για κάποιους η γραμμή μεταξύ του να είσαι ευαίσθητος στις ανάγκες κάποιου και να τους βάζεις πάνω από τις δικές σου είναι λίγο πιο θολή. Αναρωτιέσαι πού βρίσκεσαι στο φάσμα; Σύμφωνα με τους ειδικούς, υπάρχουν μερικά ενδεικτικά σημάδια που δείχνουν ότι η σχέση σου είναι συνεξαρτώμενη και μερικά είναι τόσο διακριτικά που μπορεί να μην γνωρίζεις καν ότι τα έχεις.
Ορισμένες σχέσεις – είτε είναι πλατωνικές είτε ρομαντικές – έχουν πιο εμφανείς παγίδες που σε κάνουν να επαναξιολογήσεις σοβαρά τη δυναμική. Αλλά μόνο και μόνο επειδή δεν είναι τοξικό εξωτερικά δεν σημαίνει ότι είναι και απολύτως υγιές. Για παράδειγμα, η συνεξάρτηση μπορεί να είναι πιο δύσκολο να εντοπιστεί, αλλά θα μπορούσε να είναι ακριβώς αυτό που στέκεται εμπόδιο στο να έχεις την αμοιβαία, ουσιαστική σύνδεση που σου αξίζει.
Για αρχή, θα μπορούσε να βοηθήσει να ορίσεις με μεγαλύτερη σαφήνεια τι σημαίνει στην πραγματικότητα «συνεξαρτώμενο». «Στον πυρήνα της, η συνεξάρτηση είναι ένα ζήτημα αυτοεκτίμησης», εξηγεί η θεραπεύτρια Danielle. «Είναι όταν κάποιος βασίζεται σε έναν άλλον για έγκριση και αγάπη. Οι απόψεις των άλλων εκτιμώνται περισσότερο από τον εαυτό μας. Όταν εγκαταλείπουμε τον εαυτό μας με αυτόν τον τρόπο, επιτρέπουμε στους άλλους να καθορίσουν την αξία, την ταυτότητα και την ευτυχία μας».
Ενώ η συνεξαρτώμενη συμπεριφορά είναι συχνά υποπροϊόν της ανάπτυξης γύρω από την κακοποίηση ή τον εθισμό, αυτά τα πράγματα δεν αλληλοαποκλείονται. Αλλά και στις δύο περιπτώσεις, μπορεί να είναι τόσο ριζωμένο που είναι δύσκολο να γνωρίζεις πότε η σχέση σου υπερβαίνει τα υγιή επίπεδα αγάπης και υποστήριξης. «Υπάρχει μια λεπτή γραμμή μεταξύ μιας σχέσης που βασίζεται στη σύνδεση και μιας σχέσης που βασίζεται στην συνεξάρτηση», προσθέτει η θεραπεύτρια γάμου Eve Sturges.
Ευτυχώς, οι ειδικοί παραδέχονται ότι υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορούν να σηματοδοτήσουν ότι βρίσκεσαι σε μια συνεξαρτώμενη σχέση. Και ενώ τα σημάδια που μοιράζονται μπορούν να σου δώσουν μερικές χρήσιμες πληροφορίες, είναι σημαντικό να σημειώσεις ότι η δυναμική διαφέρει για κάθε άτομο και αν νομίζεις ότι μπορεί να αντιμετωπίζεις την συνεξάρτηση, η συζήτηση με έναν επαγγελματία είναι το καλύτερο στοίχημά σου. «Αυτά είναι μόνο μερικά παραδείγματα του πώς η συνεξάρτηση εκδηλώνεται στις σχέσεις, αλλά δεν είναι μια απόλυτη λίστα», λέει η Syslo. «Αν παλεύεις με την συνεξάρτηση στη σχέση σου, ένας εξουσιοδοτημένος επαγγελματίας ψυχικής υγείας μπορεί να σε υποστηρίξει για να διερευνήσεις αυτά τα ζητήματα με περισσότερες λεπτομέρειες».
Ξέρεις ότι η σχέση σου είναι ανθυγιεινή, αλλά μένεις ούτως ή άλλως
Αν το ένστικτό σου λέει ότι ξέρεις ότι η κατάσταση στην οποία βρίσκεσαι δεν είναι κατάλληλη για εσένα, αλλά δεν μπορείς να φανταστείς την εναλλακτική του να είσαι χωρίς τον σύντροφό σου, αυτό μπορεί να είναι ένα βασικό σημάδι συνεξάρτησης, λέει η coach Melissa Snow. «Ξέρεις ότι είναι ανθυγιεινό, δεν είναι καλό για σένα, τοξικό κ.λπ., αλλά μένεις ούτως ή άλλως γιατί πιστεύεις ότι χρειάζεσαι αυτό το άτομο για να είσαι καλά», λέει η Snow. «Οι άνθρωποι που φοβούνται να μείνουν μόνοι συχνά καταλήγουν σε σχέσεις εξάρτησης επειδή δεν ξέρουν πώς να είναι ευτυχισμένοι, υγιείς και ολοκληρωμένοι μόνοι τους».
Υπάρχει δυσαρέσκεια
«Συχνά, το πρώτο σημάδι της συνεξάρτησης είναι η δυσαρέσκεια», λέει η θεραπεύτρια Skylar Ibarra. «Μπορεί να πιάνεις τον εαυτό σου να κάνει συναισθηματικά τεστ για τον σύντροφό σου — αντί να του λες ότι νιώθεις λίγο πεσμένη, να περιμένεις να δεις αν θα το προσέξει. Ίσως θέλεις να βγεις έξω με φίλους, αλλά αποφασίζεις ότι αυτό δε θα αρέσει στο σύντροφός σου και έτσι λες όχι στην έξοδο. Σύντομα, οι σκέψεις στο κεφάλι σου σου λένε ότι ο σύντροφός σου δεν σε αφήνει να κάνεις ό,τι θέλεις, ενώ δεν ήταν καν μέρος της συζήτησης».
Το ποσό της προσπάθειας είναι μη ισορροπημένο
«Ορισμένα άτομα έχουν κάνει πράγματα όπως να πετάξουν 10 ώρες εκεί που είναι ένα άλλο άτομο, μετά από μήνες χωρίς επαφή, μόνο και μόνο επειδή αυτός ο άλλος που έλειπε έστειλε μήνυμα από το πουθενά για να πει ότι θέλει ακόμα να είναι μαζί του», λέει η coach αποκατάστασης Cherlyn Chong. «Αλλά καθ’ όλη τη διάρκεια της σχέσης, δεν έγινε καμία τέτοια θυσία από την πλευρά του ατόμου που έλειπε. Ο άλλος σύντροφος είναι πάντα αυτός που πηγαίνει προς το μέρος του. Όταν αισθάνεσαι εξαντλημένη λόγω των τεράστιων προσπαθειών που κάνεις για να διατηρήσεις τη σχέση σου, βασίζεσαι υπερβολικά στο άλλο άτομο για όποια λίγη αγάπη μπορείς να πάρεις, δημιουργώντας μια ανθυγιεινή ανισορροπία».
Τα συναισθήματά σου αντικατοπτρίζουν πάντα αυτά του συντρόφου σου
Σύμφωνα με την Sturges, ένα σημαντικό σημάδι ότι θα μπορούσες να βρίσκεσαι σε μια συνεξαρτώμενη σχέση είναι ότι δεν μπορείς να έχεις συναισθήματα χωριστά από εκείνον. «Αν εκείνος είναι λυπημένος, τότε είσαι λυπημένη. Αν εκείνος είχε μια κακή μέρα, τότε δεν μπορείς να διασκεδάσεις ούτε εσύ», εξηγεί. «Υπάρχει διαφορά μεταξύ της ενσυναίσθησης και της συνεξάρτησης. Ένα υγιές ζευγάρι μπορεί να αναγνωρίσει τις διαφορετικές συναισθηματικές του εμπειρίες. Η Syslo προσθέτει ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αίσθημα αποσύνδεσης από τον εαυτό σου, καθώς δεν δίνεις πλέον προτεραιότητα στις δικές σου ανάγκες.
Δεν μπορείς να απολαύσεις το χρόνο μακριά του
Εάν δεν μπορείς να πας διακοπές ή ακόμα και να περάσεις μια μέρα μακριά από τον σύντροφό σου, μπορεί να είναι σημάδι συνεξάρτησης, λέει η Sturges. «Είναι υγιές να έχεις μια ζωή έξω από τον σύντροφό σου· η συνεξάρτηση μπορεί να είναι περιοριστική», εξηγεί. «Η ανεξαρτησία είναι υγιής και ο καθένας – ανεξάρτητα από το πόσο ωραία νιώθει η ζωή του – θα πρέπει να έχει ένα καλό σύστημα υποστηρικτικών φίλων και δραστηριοτήτων».
Βασίζεις τις μεγάλες αποφάσεις ζωής αποκλειστικά στο άλλο άτομο
Σε μια σχέση, είναι φυσικό να συμβουλεύεστε ο ένας τον άλλον πριν λάβετε σημαντικές αποφάσεις για τη ζωή, όπως μια αλλαγή καριέρας ή μια μετακόμιση. Ωστόσο, εάν βρεθείς να θυσιάζεις τα πράγματα που θέλεις κυρίως επειδή φοβάσαι ότι θα χωρίσεις ή πιστεύεις ότι θα στενοχωρήσεις το άλλο άτομο, αφήνεις στην άκρη τις ανάγκες και τις επιθυμίες σου με έναν τρόπο που είναι σύμφωνα με τη συνεξαρτώμενη συμπεριφορά.
Έχεις εμμονή με την ευχαρίστηση/φροντίδα
Το να θέλεις να ευχαριστήσεις ή να φροντίσεις τον σύντροφό σου (ή φίλο, ή μέλος της οικογένειάς σου κ.λπ.) μπορεί να φαίνεται καλό, αλλά οι συνεξαρτώμενοι τείνουν να υπερβαίνουν αυτή την ιδέα. «Επιφανειακά, αυτές οι συμπεριφορές φαίνονται ευγενικές και ανιδιοτελείς», λέει η Syslo. «Στην πραγματικότητα είναι μέθοδοι χειραγώγησης και ελέγχου (συνήθως ασυνείδητα) για να νιώθουμε ότι αγαπάμε ή αξίζουμε».
